La-taayyün Mertebesi
Mutlak varlık herhangi
bir taayyün göstermemiştir. Herşey tenzih ile nitelendirilir.
Belirme ve belirmeme arasında kalan Varlık, her
iki halin aynı anda gerçekleşmesi ile dile getirilir.
Tüm Varlık’ı tenzih etmek ise merkeze kendi halini
koyarak, kendin dahil herşeyi paranteze
almak ile mümkün olur. O’nun dışında kalan herşey, bedene atfedilen kurgudan
ibarettir.
Kendi bedenini tenzih ederek Varlık sahasından
uzaklaşan insan, içerisinde karşıt anlamları muhafaza eden en derin uykudur.
"Beden, olsa olsa kusursuz bir koma halidir."
İlk Taayyün
Varlık sahasına çıkmaya
hazırlanan hakikatin, çokluk evresine ulaşmadan önceki geçtiği ilk evredir.
Göklerde yer alan buhar, içerisinde potansiyel enerji olarak yer alan ilk taayyün ilkesi ile nüzul etmek ister. Bunun ilkesi tekasüftür.
"Yoğunlaşmak, düşmenin (ulaşmanın) ilk ilkesidir."
İkinci Taayyün
Yoklukta varoluş
aşamasında tüm ilkeler birbirinden ayrılırken en sona kalan ve ilk ayrılan ilke
göz nurudur.
Öncelik ve üstünlük bakımından geri kalanların tümünden önce ayrılan bu ilke, saf sevgi olarak belirmiştir.
Bir tohumda kökler ve onun en uçtaki dalları
arasındaki birliğin ilkesi olan sevgi, bir Müslümanda hakikat-i Muhammediye,
bir ateistte canlının mahiyetine duyduğu saygı ilkesi olarak var olur.
Hepsi
Ayan-ı sabite, hepsi Arkhe olarak kalacaktır.
Ruhlar mertebesi
Varlık oluşurken her şey içeride mi toplanır? Ya da hangi nedenle tüm Varlık içeride toplanmaya karar vermiştir?
Dışarıda kalan ilke soyut olana işaret eder.
Ruh ise bedende yer bulamamıştır.
İçeride tekasüf karşılığı bulamayan - taşan bir
varlık sahası ruh mertebesidir.
"Tenezzül etmediğimiz her şey nasıl ki içimizde
saklı olarak kalırsa, varlık bulmaya tenezzül edemeyende soyut olarak inkişaf
eder."
Misal mertebesi (Hayal alemi)
Basitten
bileşiğe ilerleyiş.
Ellerini birkaç santim birbirinden uzaklaştır ve
onları unut.
Bürüneceğin suretlerin misli, avuçlarının arasındaki boşlukta mı?
Yoksa boşluk tarafından hapsedilen ellerinde mi saklıdır?
Bürüneceğin suretlerin misli, avuçlarının arasındaki boşlukta mı?
Yoksa boşluk tarafından hapsedilen ellerinde mi saklıdır?
Şehadet mertebesi
Duyular ile algılama
tahayyülü olan herkes buradadır.
Birbirlerine dokunmadan sessisce geçen felekler, nazarlar,
agaçlar, kökler, rizomlar.
İnsan mertebesi
Varlık O’nun
mazharıdır. Varlık bir dairedir.
Dairenin ortasında ilk akıl vardır. Bu noktadan
çıkan ve dairenin çevresini saran varlıklar olarak bizler, her noktanın her an
birbiriyle ilişkili olduğunu anlatır.
"Bütün varlık sahası birbiriyle ilişkili ve
birdir."
(Görseller:Christina Bothwell)